Kwietniowy strajk nauczycieli, trwający 19 dni, na nowo rozbudził dyskusję społeczną o zarobkach nauczycieli. Wielu ludzi twierdzi, że zarabiają za dużo, biorąc pod uwagę ilość godzin spędzanych z uczniami. Inni ripostują, że nauczyciel ponosi odpowiedzialność karną i cywilną za bezpieczeństwo dzieci, przynosi pracę do domu, spełnia wiele nieodpłatnych, dodatkowych obowiązków. Ile zarabia nauczyciel?
Od czego zależą zarobki pracowników oświaty?
Mimo tego, iż nauczyciel jest funkcjonariuszem publicznym, jego wypłata nie jest stałą pensją. Każdego miesiąca może otrzymywać inny pasek, w zależności od ilości nadgodzin, zastępstw, dodatków (na przykład za warunki szkodliwe i niebezpieczne w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi, motywacyjny, za wysługę lat, wychowawstwo itd.). W rocznym rozliczeniu należy wziąć także pod uwagę dodatki socjalne, „wakacje pod gruszą” czy dodatek świąteczny. Chociaż stawka godzinowa, zależna od pensum, ustalona jest dla całego kraju na jednakowym poziomie, reszta wypłaty zależy od decyzji samorządów. Należy wziąć pod uwagę, że wypłata dla tych samych obowiązków różni się w zależności od stopnia awansu zawodowego: stażysty, nauczyciela kontraktowego, mianowanego czy dyplomowanego.
Co to jest pensum?
Karta Nauczyciela jasno tłumaczy, że nauczyciel pracuje 40 godzin w tygodniu. Na ten czas składa się jego pensum, czyli ilość godzin spędzonych „przy tablicy”, sprawdzanie prac domowych i sprawdzianów, tworzenie dokumentacji szkolnej, spotkania z rodzicami, rady pedagogiczne, dyżury w czasie przerw międzylekcyjnych, przygotowywanie akademii i konkursów, kółka przedmiotowe lub zajęcia rozwijające. Pensum jest różne w zależności od pełnionej funkcji:
nauczyciela przedszkolnego wynosi 25 godzin,
nauczyciela „zerówki” – 22 godziny,
nauczyciela edukacji wczesnoszkolnej – 18 godzin,
nauczyciela przedmiotu – 18 godzin,
nauczyciela wspomagającego – 20 godzin,
nauczyciela świetlicy – 26 godzin
nauczyciela bibliotekarza – 30 godzin.
Należy także wspomnieć, że nie wszystkie godziny liczą 45 minut – zajęcia rewalidacyjne i rewalidacyjno-wychowawcze oraz zajęcia w przedszkolu liczą 60 minut.
Ile zarabia nauczyciel stażysta? 1680 zł
Pani Katarzyna jest młodym nauczycielem. Pracuje na umowę na zastępstwo w szkole wiejskiej, gdzie uczy języka polskiego w klasach 4-8. Jej pensum wynosi 18 godzin. W czerwcu jej wypłata na rękę wyniosła 1680 zł. Prowadzi 18 godzin lekcyjnych tygodniowo, za co dostaje 1634 zł. Nie ma zaplanowanych w arkuszu organizacyjnym nadgodzin. Otrzymuje dodatek wiejski w wysokości 46 zł. Nie otrzymuje dodatku motywacyjnego (jest w tej szkole nowa i dyrektor nie ma podstaw, aby przyznać jej dodatek uznaniowy), za wychowawstwo ani za wysługę lat. Jeśli trafiały jej się godziny zastępstw w czerwcu, było to w ramach obowiązku (np. jeśli jakaś klasa pojechała ze swoim wychowawcą na wycieczkę, dostaje lekcję z inną klasą tego nauczyciela).
– Od dzieciństwa marzyłam o zostaniu nauczycielką. Ogrom pracy jest jednak nieadekwatny do wynagrodzenia. Jeśli moja sytuacja się nie poprawi – nie dostanę nadgodzin, nie zrobię szybko awansu – będę myśleć o przekwalifikowaniu się – mówi pani Katarzyna.
Ile zarabia nauczyciel kontraktowy? 2587 zł
W lepszej sytuacji jest pani Magdalena, nauczyciel kształcenia specjalnego.
-Ratują mnie nadgodziny. Dzięki nim zarabiam całkiem nieźle, jak na moje potrzeby – mówi.
Pani Magdalena prowadzi nauczanie indywidualne w domu ucznia (z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym) oraz zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze w domu innego ucznia (z niepełnosprawnością sprzężoną, intelektualną i ruchową w stopniu głębokim). Ponadto w szkole ma zajęcia w zespole rewalidacyjno-wychowawczym oraz rewalidację indywidualną z uczniami z orzeczeniami, którzy uczestniczą w lekcjach w klasie, ale przysługują im zajęcia dodatkowe. W czerwcu pani Magdalena zarobiła 2587 zł. Jej pensum wynosi 18 godzin, za co otrzymała 1825 zł. Zgodnie z arkuszem organizacyjnym, ma 8 nadgodzin, każda po ok. 27 zł. Otrzymuje dodatek motywacyjny, gdyż aktywnie podejmuje działania nadobowiązkowe (prowadzi samorząd szkolny, zajmuje się oprawą plastyczną uroczystości szkolnych, współpracuje przy tworzeniu aktualnych dokumentów oświatowych), który wynosi 67 zł. Pracuje w mieście. Nie otrzymuje dodatku wiejskiego ani za wychowawstwo. Do jej wypłaty wlicza się jednak dodatek za pracę w warunkach trudnych i uciążliwych, który wynosi 10 % dla uczniów z niepełnosprawnością znaczą i umiarkowaną oraz 5 % dla uczniów z niepełnosprawnością lekką. W zależności od ilości odbytych zajęć wartość tego dodatku waha się, ale w czerwcu wyniosła 150 zł.
Nauczyciel mianowany i dyplomowany
Odpowiadając na pytanie, ile zarabia nauczyciel mianowany i dyplomowany, należy dodać do wypłaty podstawowej ok. 200 oraz ok. 400 zł. Tutaj także należy wziąć pod uwagę pensum, dodatki oraz nadgodziny.
Czy warto być nauczycielem?
W niecichnącej dyskusji na temat zarobków nauczycieli często zwraca się uwagę, iż nikt nie każe młodemu człowiekowi wybierać takiej ścieżki kariery zawodowej. Nie powinien pracować przecież dla pieniędzy, ale dla idei, misji wychowania i wykształcenia młodego pokolenia, „niesienia kaganka oświaty”. Nauczyciele bronią się, twierdząc, że na ich barkach spoczywa ogromna odpowiedzialność, nieadekwatna do otrzymywanego wynagrodzenia.
*Imiona zmienione ze względu na chęć zachowania anonimowości
